Ważność wyborów w Polsce
System parlamentarno - gabinetowy w wersji zracjonalizowanej:
Cechy wspólne systemu parlamentarno - gabinetowego:
-
w konstytucji jest przewidzianych wiele środków wzajemnego oddziaływania między organami władzy ustawodawczej i wykonawczej.
-
poszczególne władze są od siebie separowane,
-
parlament jest w każdym systemie rządów, może być I lub II izbowy,
-
występuje dualizm władzy wykonawczej, jest monistyczny.
-
w systemie parlamentarno - gabinetowym jest dualizm - głową państwa jest prezydent, czy monarcha,
-
pozycja ustrojowa głowy państwa - głowa państwa jest ograniczona, organ, który rządzi to rząd + premier,
-
funkcja reprezentacyjna - prezydent ma symbolizować państwo,
-
głowa państwa nie pochodzi z wyborów powszechnych - wybieramy przez parlament,
-
głowa państwa nie ponosi odpowiedzialności politycznej za swoją działalność,
-
instytucje kontrasygnaty aktów urzędowych głowy państwa - ważność aktu głowy państwa jest uzależniona od kontrasygnowania takich aktów przez rząd (przez premiera lub odpowiedniego ministra). Kontrasygnata wchodzi w życie, kiedy akt podpisze premier, za ten akt ponosi się odpowiedzialność,
-
osoba, która kontrasygnuje ma prawo - podlega kontroli rządu (prezydentowi).
Art
144 k - kontrasygnata:
W
Polsce prezydent wybierany jest przez naród.
Prerogatywy
prezydenta: są to kompetencje prezydenta, które można wykorzystać
samodzielnie bez uzyskania kontrasygnaty prezesa RM.
Art
144.3
Prezydent
ma funkcje arbitrażu politycznego - władza neutralna w państwie.
Prezydent posiada szereg kompetencji:
-
skrócenie kadencji parlamentu (prawo do rozwiązania parlamentu, sejmu) dwie sytuacje:
-
obligatoryjny - obowiązek skrócenia kadencji Sejmu i Senatu, jeżeli rząd nie będzie powołany w ustanowionych w komisji trzech etapach (progi kon.e),
-
fakultytatywny - dotyczy sytuacji, której prezydent może skrócić kadencję sejmu, wówczas jeżeli w ciągu 4 m-cy od dnia przedłożenia sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona jemu przedstawiona do podpisu,
-
prawo prezydenta do zarządzania referendum za zgodą senatu,
-
prawo veta ustawodawczego - może odmówić podpisania ustawy i przekazać do ponownego rozpatrzenia przez Sejm, 3/5 głosów sejm może przegłosować,
-
może wystąpić z wnioskiem do TK o zbadanie zgodności z k,
-
prawo prezydenta do występowania z orędziem do sejmu i senatu lub zgromadzenia narodowego - art 140 k,
-
prawo inicjatywy ustawodawczej głowy państwa,
-
prezydent może pełnić aktywną rolę w procesie kreacji rządów - sejm i prezydent.
Rząd musi mieć poparcie większości parlamentarnej. Szefem rządu jest przywódca partii większościowej. Premier i ministrowie mogą być jednocześnie członkami parlamentu. Sekretarz stanu to ranga wiceministra. Odpowiedzialność rządu przed parlamentem o charakterze solidarnym lub indywidualnie ponoszą poszczególni członkowie rządu (ministrowie), uchwalenie votum nieufności wobec rządu (upadek), dymisję rządu przyjmuje prezydent.