Podział zasad:

1. ustrojowe o charakterze formalnym - określają jak te wartości są, mają być realizowane, jak ma państwo działać

2. ustrojowe o charakterze materialnym - dotyczą pewnych treści, wartości jakie są istotne dla danego państwa.

Czynniki powodujące, że taka zasada obowiązuje w państwie:

1. kwestia sposobu ujęcia zasad (gdzie i jak je odnaleźć) - konstytucja - w niej wyrażane są w sposób literalny (dosłowny), w sposób interpretacji - wyinterpretowanie danej zasady ustrojowej z wielu szczegółowych postanowień konstytucji, np. zasada ochrony praw jednostki i wolności, sformułowanie zasady ustrojowej na podstawie całej aksjologii konstytucji (konstytucja chroni jedne wartości bardziej niż inne i analizując je możemy sformułować takie zasady jak np. zasada subsydiarności.

2. skąd w określonej konstytucji znalazły się te, a nie inne zasady: zależy to od specyfiki danego państwa (np. zasada niepodległości), historii konstytucjonalizmu w danym państwie, wybór zasad ustrojowych zależy także od wyboru wartości, które są szczególnie uważane w danym państwie i kwestii wyboru celów stawianych przed państwem

Zasady ustrojowe:

Zasada konstytucjonalizmu - zbiór, w którym znajdujemy inne zasady. Jej źródłem sformułowania były czynniki:

- czynnik gwarancyjny - konstytucja miała zapewnić funkcjonowanie określonego ustroju, ograniczyć możliwość powrotu do władzy absolutnej,

- czynnik organizacyjny - wygodny z powodu spisania zasad, na podstawie których funkcjonuje państwo

- czynnik - konstytucja jako pisany wyraz umowy społecznej

- konstytucje oktrojowane - narzucane przez władzę np. Napoleon.

Typologia konstytucji

• Konstytucje pisane (spisane) - opiera się na prawie stanowionym

• Konstytucje niepisane - oparte na prawie zwyczajowym (W. Brytania)

• Konstytucje sztywne - do zmiany potrzeba szczególnego wysiłku, np. konieczność referendum

• Konstytucje elastyczne - może być zmieniana tak jak każda inna ustawa (W. Brytania, wcześniej we Włoszech)

• Konstytucje jednolite - zawarta w jednym akcie prawnym. Obecnie dominuje na świecie i do niej dążą wspólnoty europejskie

• Konstytucje złożone - składa się z wielu aktów prawnych np. Szwecja

• Konstytucje stabilne - ta sama treść funkcjonuje i nie była zmieniana (USA, Belgia, Szwajcaria)

• Konstytucje zmienne - w państwach w których porządek konstytucyjny często się zmienia (Francja), kiedy w państwie było wiele konstytucji

Generacje konstytucjonalizmu:

1. przełom XVIII/XIX wieku - I konstytucja - USA, Francja, Polska

2. do końca I wojny - pojawiały się w świecie np. Belgia 1830, Szwajcaria

3. Po I wojnie światowej - Polska 1921, Niemcy 1919, Czechy, Austria

4. I czynnik związany z zakończeniem wojny - w państwach przegranych pojawiły się konstytucje narzucone- Japonia, Włochy, Francja

II fala równolegle się pojawiająca - konstytucje loku wschodniego, państw socjalistycznych nawiązujące do konstytucji ZSRR

1. od lat 60-tych - konstytucje państw afrykańskich

2. konstytucje państw wychodzących z systemu totalitarnego (Grecja, Portugalia, Hiszpania, państwa wychodzące z bloku komunistycznego.