Śledź nas na:



Ustrój polityczny państwa - demokracja

Formy demokracji bezpośredniej:

 

  1. recol – prawo okr.j liczbowo lub %-owo grupy osób wchodzących w skład suwerena do odwołania osób piastujących urzędy (inicjowanie do odwołania), nie występuje już zbyt często, występuje w Ekwadorze, Argentynie, Kolumbii i niektórych stanach USA,

  2. odwołanie orzeczenia – występuje rzadko, wyborcy w głosowaniu powszechnym mają prawo uchylić orzeczenie sądu o nienko.i danego aktu, występuje w Kolorado,

  3. konsultacje ludowe – głównie ma ch.r pozako.y, mają też ch.r opiniodawczy, w formie powszechnej dziś nie występuje.

 

Historia referendum w Polsce:

    • pierwsze referendum odbyło się w 1946 r., zawierało trzy pytania,,

    • konstytucja z 1952 r. nie przewidywała instytucji referendum,

    • przywrócono referendum w 1987 r. i po raz drugi przeprowadzono w Polsce,

    • w 1996 r. przeprowadzono trzecie referendum prywatyzacyjne,

    • k z 192 r. przewiduje referendum – art. 4 ustęp 2 konstytucji.

 

Konstytucja przewiduje referendum ogólnokrajowe – art. 125. wyróżniamy dwa rodzaje tegoż referendum:

1) referendum ogólnokrajowe szczególne – art. 90 ustęp 3 konstytucji – referendum w sprawie przekazywania kompetencji organom lub organizacjom międzynar.m,

2) referendum ogólnokrajowe – art. 235 ustęp 6 konstytucji – dotyczące zmian w konstytucji, rozdziału I, II i XII, jt referendum na wniosek prezydenta, senatu lub 1/5 sejmu.

 

Cechy referendum ogólnokrajowego w Polsce:

  • zawsze jest fakultatywne,

  • może być przeprowadzane w każdej sprawie o szczególnym znaczeniu, dwa ograniczenia:

    • nie można przeprowadzać referendum w tej samej sprawie w ciągu czterech lat,

    • nie można przeprowadzać referendum w sprawie kompetencji organu,

  • rozstrzygnięcie referendum nie może być niezgodne z obowiązującym prawem,

  • nie można przeprowadzać referendum w czasie stanów nadzwyczajnych i w czasie 90 dni po ich obowiązywaniu,

  • referendum w Polsce może trwać 1 dzień od 6 do 22 lub 2 dni od 6 do 20,

  • można głosować poza graniami kraju,

  • ważność referendum stwierdza SN,

  • instytucją w sprawie przeprowadzenia referendum w Polsce ma Sejm, prezydent za zgodą senatu (Sejm może samodzielnie podjąć decyzję o referendum i może na wniosek RM, Senatu i 500 000 obywateli),

  • wynik wiążący, gdy wzięła udział większość uprawnionych powyżej 50%,

  • w przypadku podjęcia decyzji w referendum organy mają 60 dni na zrealizowanie panów w referendum.

 

Referendum lokalne – art. 170 k – dotyczy spraw danej wspólnoty, w tym odwołania organu stanowiącego pochodzącego z wyborów powszechnych. Cechy:

  • inicjatywę posiada 10% mieszkańców gminy, bądź 5% mieszkańców w powiecie lub w województwie,

  • jest to referendum fakultatywne, tylko w dwóch przypadkach obligatoryjne tj.:

  • odwołanie organu stanowiącego pochodzącego z wyborów powszechnych,

  • samoopodatkowanie się mieszkańców,

  • referendum jest wiążące, gdy udział wzięło minimum 30% uprawnionych.

 

Funkcja wyborów w państwie demokratycznym - wybory mają pełnić funkcję idei suwerenności narodu:

  • funkcja kreacyjna - kształtowanie składu osobowego organu przedstawicielskiego,

  • funkcja legitymizująca - nadanie pewnego tytułu do sprawowania władzy w mieniu suwerena (narodu lub ludu),

  • funkcja polityczno - programowa - dokonywanie przez wyborców preferencji dla programów politycznych przedstawianych w kampanii wyborczej przez rywalizujące ugrupowania (partie polityczne), odzwierciedlenie obrazu opinii publicznej,

  • funkcja kontroli oraz egzekwowania odpowiedzialnościi politycznej dotychczasowych mandatariuszy i szerzej - ekipy rządzącej,

  • funkcja aktywizacji społeczeństwa.

 

Wybory bezpośrednie:

  • jednostopniowe,

  • przesądzają o składzie organu przedstawicielskiego,

  • nie są bezpośrednie wówczas, jeżeli wyborcy nie mają możliwości dokonania preferencji personalnych.

 

 

Podstawowe zasady prawa wyborczego:

  • zasada powszechności,

  • zasada równości wyborów,

  • zasada bezpośredniości wyborów,

  • zasada tajności głosowania,

  • zasada rozdziału mandatów systemu wyborczego.

 

Trzy rodziny systemów wyborczych:

  1. większościowe,

  2. proporcjonalne,

  3. mieszane.

 



Zobacz także