Konstytucja - jest to akt prawa pisanego o najwyższej mocy prawnej określający podstawowe zasady ustroju państwa i regulujący ustrój naczelnych władz państwa formułujący podstawowe wolności, prawa i obowiązki jednostki, uchwalany i zmieniany w szczególnej procedurze trudniejszej niż zwykła procedura ustawodawcza.

Trzy elementy tej definicji to cechy konstytucji:

1.szczególna treść:

a) materia - przedmiot, którego konstytucja dotyczy,

b) sposób regulowania tej materii - sposoby przedstawia polegają na szczegółowości. Konstytucja nie ma na celu precyzyjnego określenia wszystkich kwestii, ma na celu ogólne określenie.

Na materię konstytucyjną składa się bezwarunkowo:

a) zasady ustrojowe, polityczne, społeczne,(rozdz. II)

b) określenie aparatu władzy publicznej (jakie mamy organy władzy i wszystko co z nimi jest związane, jak są powoływane, odwoływane),

c) opisanie relacji pomiędzy nimi,

d) określenie wolności i praw jednostki

Powinny również znaleźć się w Konstytucji:

a) kwestie związane ze strukturami państwa (rozwiązania poświęcone samorządowi),

b) kwestie dotyczące podziału władzy o charakterze innym niż unitarne (np. federacja, republika)

c) sposób jej zmiany,

d) przepisy poświęcone źródłom prawa,

e) regulacje dotyczące stanów szczególnego zagrożenia kraju np. stany nadzwyczajne

f) kwestie dotyczące Finansów publicznych

2. szczególna forma:

a) kwestia, że mamy do czynienia ze szczególną nazwą aktu prawnego - tylko jeden akt normatywny w Polsce ma taką nazwę,

b) szczególny tryb jej przygotowywania, uchwalania, zmieniania- odmienność w stosunku do trybu ustaw zwykłych,

c) przygotowywanie - przez powoływanie odpowiedniego grenium- Polska Komisja Konstytucyjna,

d) uchwalanie Konstytucji- właściwy organ konstytuantum- specjalne Kolegium (Izba Parlamentu), powołane do uchwalenia Konstytucji

e) Przyjęcie i uchwalanie może polegać na utrudnionych ich sposobach podjęcia:

• przyjęcie w referendum

• przyjęcie oktrojowane (narzucone)

• powiększone qorum-

• podwyższona większość- kwalifikowana - 2/3 ,3/4,

• wymóg by do tego procesu zostały włączone inne podmioty( wprowadzenie obowiązku o wystąpienie o opinię innego organu, TK),

• możliwość przeprowadzenia referendum,

• zakaz uchwalania, zmiany w pewnych odcinkach czasowych np. okres przed wyborczy, okres trwania stanów nadzwyczajnych,

• w państwach federalnych- dodatkowo na zmianę konstytucji musi się zgodzić odpowiednia liczba części składowej (kantonów, landów),

• niedopuszczalność zmiany niektórych ich przepisów ,

• alternatywne metoda uchwalania, zmian, (bądź większość głosów w izbie bądź referendum).

3. szczególna moc:

Szczególna moc prawna Konstytucji polega na sile derogującej aktu (nie ma możliwości zmiany przez dany akt normatywny innych aktów i oznacza odporność na zmianę przez inny akt) i przyznaniu jej najwyższej rangi prawa i wynika to z tego, że:

1. Konstytucja ma charakter pierwotny i nieograniczony:

• Konstytucja jest aktem ramowym, sama określa, jakie mamy źródła prawa,

• Może dotyczyć wszelkich treści- przedmiotowość nieograniczona.

2. Wszystkie akty normatywne muszą być zgodne z Konstytucją,

• Wymóg zgodności narzuca zakaz sprzeczności( jest sprzeczny, gdy będzie zawierał treści niezgodne z Konstytucją) - Sprzeczność treściowa.

• Sprzeczność proceduralna- uchwalenie ustawy z niezachowaniem odpowiedniego kworum.

• Sprzeczność może też mieć charakter kompetencyjny- dany akt został wydany przez organ, który nie miał do tego kompetencji.

• Zgodność to też nakaz spójności- Akty normatywne nie mogą być sprzeczne z Konstytucją, a spójne- oznacza w najpełniej możliwy sposób realizowanie postanowień konstytucyjnych.

• Negatywny obowiązek prawodawcy(polega na zakazie wydawania aktów niezgodnych z konstytucją) i pozytywny obowiązek ustawodawcy (obowiązek wydawania aktów niezbędnych do realizacji przepisów konstytucji)

Procedura zmiany Konstytucji w Polsce

1. procedura zmian Konstytucji to procedura ustawodawcza, z pewnymi odmiennościami. Utrudnienia te polegają na:

• zawężenie kręgu podmiotów inicjatywy ustrojodawczej, inicjatywę w sprawie zmiany Konstytucji mają tylko Prezydent, Senat lub grupa co najmniej 92 posłów,

• zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez senat,

• pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż trzydziestego dnia od dnia przedłożenia sejmowi projektu ustawy,

• ustawa o zmianie Konstytucji musi być uchwalona najpierw przez Sejm większością co najmniej 2/3 głosów (większość kwalifikowana) przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów i nie później niż w ciągu 60 dni przez Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów,

• uchwalenie przez sejm ustawy zmieniającej przepisy rozdziałów I,II lub XII konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż 60-dnia po pierwszym czyaniu projektu tej ustawy

• instytucja referendum fakultatywnego (nie jest ono konieczne, może ono mieć miejsce, gdy

  • zmiana Konstytucji musi dotyczy rozdziału I, II, XII,

  • musi być odpowiedni wniosek do Marszałka Sejmu złożony przez podmioty z pkt 1 (Prezydent, senat, posłowie)a w terminie 45 dni od chwili uchwalenia przez Senat,

    • kwestia związana z podpisaniem ustawy zmieniającej Konstytucję przez Prezydenta- nie ma prawa veta. Prezydent podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw.

• zakaz zmiany Konstytucji w czasie trwania stanu nadzwyczajnego.

A wiec konstytucja to ustawa o szczególnej mocy, treści i procedurze.

Większość zwykła - je żeli głosów za jest więcej niż oddanych przeciw przy co najmniej połowie obecnych

Większość bezwzględna -(absolutna) jeżeli za jest więcej niż razem wziętych głosów przeciwko i wstrzymujących się

Większość kwalifikowana - 2/3 głosów za przy obecności przynajmniej połowy ustawowej liczby głosów